Afscheid Sep 8, 2021

Afgelopen vrijdagnacht is mijn schoon-oma overleden. 

Wat vervelend om te horen, zeggen mensen dan. En gecondoleerd. 

Verdrietig is het zeker. Maar het mooie is: de lieve vrouw zou over 3 maanden 99 worden, is haar man 7 jaar geleden al verloren en was er eigenlijk ook wel klaar voor.

En dan is ze echt met verve bijna die eeuw geworden hoor.

Nee, ze liep niet meer goed. Wilde nog wel eens struikelen of vallen (iets met sloffen, tante Mieke...?). En als je er op bezoek ging, moest je zelf maar zorgen voor wat te drinken en lekkers.

Maar haar hoofd werkte nog meer prima. Ik bedoel, mijn eigen oma was ergens in de tachtig toen ze overleed en wist al een paar jaar niet meer wie ik was. Maar deze oma wist je haarfijn van ieder kind, kleinkind en zelfs van ieder van haar 22 achterkleinkinderen te vertellen hoe oud ze (ongeveer) zijn, welke sport ze doen en wanneer ze waar op vakantie zijn geweest. Echt, als je ergens de laatste roddels uit de familie wil horen, moest je bij oma zijn. Briljant.

Zeven jaar geleden hebben we in april met ons allen de kist van opa betekend. Dat vond ik toen zo mooi, dat we het in december, toen mijn vader overleed, nog een keer gedaan hebben. En afgelopen zondag mochten we dus nog een keer. 

Oma lag daar ook. In haar eigen bed op haar eigen slaapkamer. Dochterlief wilde er meteen bij gaan kijken. We hebben geprobeerd uit te leggen over wat dat nou betekent, dat dood zijn. Want dan adem je niet meer. En je hart klopt niet meer. En je wordt heel koud, want het warme bloed stroomt niet meer rond. Dan word je begraven, in deze mooie kist de grond in. Net zoals op dat veldje bij dat speeltuintje naast je broer z'n huis, weet je dat nog? Ze is heel nieuwsgierig aangelegd en blijft maar vragen stellen.

Maar dan het vervolg. Nemen we haar dan ook mee naar de uitvaart zelf? Links en rechts wat familieleden om advies gevraagd, want we twijfelen. 

"Jullie moeten doen, wat voor jullie goed voelt. Ze is van harte welkom."

Great. Daar heb je dus echt helemaal niks aan. Van de andere kant: twee verschillende meningen horen, werkt ook niet. 

We hebben haar daarom zelf maar gevraagd of ze mee zou willen. Want dinsdag gaan we met de hele familie voor een laatste keer afscheid nemen. Dan worden er liedjes gespeeld, verhalen verteld en foto's getoond. Een volmondig "ja" is het antwoord. 

En dus staan we vanmorgen voor de kledingkast. "Wat ga je aandoen," vraag ik haar. 

"Een mooie jurk. Maar wel een zielige jurk, anders denken mensen nog dat we blij zijn dat oma dood is."

Nou schatje, dat zal wel niet. Maar goed dat je er aan denkt. Wanneer ben jij zo wijs geworden?

We nemen allemaal een roos mee om op de kist te leggen. Mama wikkelt ze voordat we van huis gaan nog in een nat velletje keukenrol, om te voorkomen dat ze in de warme auto al uitdrogen voordat de begrafenis begint.

"Als alle blaadjes van de rozen afvallen, kunnen we niet naar het dode feestje."

Stiekem moet ik er wel om lachen. Hoe heerlijk nuchter kan zo'n kind dan toch zijn. 

Eenmaal daar, wisselen plezier en verdriet elkaar af op haar gezicht. Want ze voelt het gemis van oma en de emotie van iedereen om haar heen. Maar tegelijkertijd vindt het ook leuk om te zwaaien naar de andere (iets oudere) kinderen in de aula en ze voelt zich vereerd iedere keer als de achterkleinkinderen genoemd worden. "Ik ben ook een achterkleinkind!" fluistert ze dan vol trots tegen mij.

Tijdens een rustig moment, kijkt ze om zich heen. 

"Is dit nu ons koninkrijk?"

Ik leg uit dat je het inderdaad zo wel kan zien ja. Ons familie-koninkrijk, allemaal bij elkaar om afscheid te nemen van de koningin. Ze vraagt zich af wie dan nu de koningin is. Dat is haar oma, want die is nu de oudste. Samen met opa. 

"Oh! Maar dan ben ik zelfs een achterkleinprinsesje!"

Ik grinnik. Compleet ongepast natuurlijk op deze bijeenkomst, maar ik kan het niet helpen. Briljant gevonden, daarom verbeter ik haar ook maar niet om de 'achter' weg te laten.

Als we later weer richting de auto lopen, vraagt ze zich hardop af wat er nu met de kist gaat gebeuren. Die wordt in de grond gegraven, vertel ik haar.

Want ja, ze is heel nieuwsgierig. En ja, ik wil haar graag op alle vragen antwoord geven.

Maar nee, ik ga haar niet vertellen wat er echt met de kist gebeurt bij een crematie.